Kochając Polskę jak Traugutt – 160. rocznica Powstania Styczniowego

Read Time:2 Minute, 52 Second

22 stycznia 1863 roku Komitet Centralny Narodowy wystosował Manifest, w którym ogłosił powstanie oraz powołał Tymczasowy Rząd Narodowy. Powstanie Styczniowe to największy zryw narodowy w XIX w. W ocenie historyków, Powstanie pochłonęło kilkadziesiąt tysięcy ofiar, a także odcisnęło swoje piętno na dążeniach niepodległościowych kolejnych pokoleń Polaków.

W dniu dzisiejszym obchodzimy 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego, stanowiącego narodowy zryw wyzwoleńczy skierowany przeciw rosyjskiemu zaborcy. Powstanie, które wybuchło 22 stycznia 1863 r. w Królestwie Polskim rozpoczęło się 1 lutego 1863 r. na Litwie. Przetrwało do jesieni 1864 r. Niestety cała Europa przygląda się ze spokojem na polską tragedię. Po upadku Powstania Styczniowego Polacy byli ofiarami carskiego terroru. Większość powstańców trafiła do niewoli i została zesłana na Sybir, gdzie umierała w nieludzkich warunkach podczas katorżniczej pracy.

Pomimo licznych rosyjskich represji Powstanie Styczniowe przetrwało w pamięci narodu polskiego, stając się inspiracją dla kolejnych pokoleń walczących o wolną i niepodległą Ojczyznę. Z objęciem władzy przez Romualda Traugutta w dniu 17 października 1863 r. wytyczne dla Powstania były jasno określone: „Celem jedynym i rzeczywistym powstania naszego jest odzyskanie niepodległości i ustalenie w kraju naszym porządku opartego na miłości chrześcijańskiej, na poszanowaniu prawa i wszelkiej sprawiedliwości”.

W lutym i marcu 1864 roku w Cytadeli osadzono kilku członków Rządu Narodowego. Romuald Traugutt, mając możliwość ucieczki, nie zdecydował się na opuszczenie Warszawy. Wydany przez Artura Goldmana Romuald Traugutt został aresztowany przez policję carską w nocy z 10 na 11 kwietnia 1864 roku. Od Romualda Traugutt próbowano wydobyć informacje dotyczące dowództwa Powstania. Traugutt jednak nikogo nie wydał. W czasie przesłuchania miał wypowiedzieć słynne zdanie: Idea narodowości jest tak potężną i czyni tak wielkie postępy w Europie, że ją nic nie pokona. 19 lipca Audytoriat Polowy wydał skazał Romualda na karę śmierci przez powieszenie. 5 sierpnia 1864 w obecnym Parku Traugutta koło Fortu Legionów o godz. 10.00 stracono członków ostatniego RN: Romualda Traugutta i jego czterech współpracowników – Antoniego Jeziorańskiego, Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego i Romana Żulińskiego.

Uroczystości upamiętniające stracenie Romualda Traugutta i przywódców Powstania Styczniowego odbyły się 5 sierpnia 1916 roku. W pobliżu miejsca egzekucji odsłonięto pamiątkowy krzyż. W uroczystościcah uczestniczyła córka Traugutta, Anna Juszkiewicz. Podjęto również starania o beatyfikację ostatniego dyktatora Powstania, które popierał popierał prymas Polski bł. kard. Stefan Wyszyński.

21 stycznia 1919 r., Wódz Naczelny – Józef Piłsudski – wydał specjalne dyrektywy dotyczące weteranów Powstania Styczniowego. Dokument Piłsudskiego nie tylko sławił powstańców, ale uznawał ich za „niedościgniony ideał zapału, ofiarności i trwania w nierównej walce, w warunkach fizycznych jak najcięższych, za ostatnich żołnierzy Polski, walczącej o swą swobodę i wzór wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy”. Naczelnik Państwa w swym rozkazie uznał także wszystkich weteranów zrywu niepodległościowego z 1863 r. za żołnierzy Wojska Polskiego z prawem noszenia munduru w dni uroczyste.

Obchody 160. rocznicy Powstania Styczniowego nie powinny przypominać nam jedynie o zrywie narodowym i chęci życia w wolnej Polsce. One muszą nam przypominać o pragnieniu wzrastania w wolności w suwerennej Polsce, której tożsamość stanowić będą wartości o których wspominał Romuald Traugutt: „Dążnością Rządu Polskiego być powinno, jest i będzie zawsze prowadzenie ludu Polskiego drogą prawdy, drogą wskazaną przez Boskiego Nauczyciela naszego”.

Niech naszemu podążaniu drogą prawdy, drogą wskazanej przez Boskiego Nauczyciela naszego towarzyszy refleksja Romualda Traugutta: „Nieskończenie dziękuję Bogu za Jego święte błogosławieństwo, którego bardzo niegodnym się czuję, a dobroć Stwórcy daje mi otuchę i nadzieję, iż za Jego świętą łaską i pomocą we właściwym czasie, zdołam uczynić zadość wszelkim obowiązkom, jakie na mnie ciążą a o jakich me serce na chwile nie przypomina”.

Dr Artur Dąbrowski – prezes Akcji Katolickiej Archidiecezji Częstochowskiej